Της απάρνησης.

Άλλη φορά από το σπίτι σου δεν έρχομαι, από την αυλή σου δεν περνάω, άλλη κοπέλα αγάπησα, εσένα θα σε "ξεπεράσω".

Τ’ οὐρανοῦ τά πετούμενα...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας.  Αρχείον Πόντου.

«Του ουρανού τα πετούμενα, του ουρανού τα πουλιά,

κάθησαν και ζωγράφισαν του ματιού σου τα στολίδια»,

λέγει ο νέος στην αγαπημένη του, υμνώντας την ομορφιά των ματιών της. 

Τριαντάφυλλον ἐφύτεψα ...

Ἀρνί μ’, τά κάλλα σ’ πού ἐλέπ’ ...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας.  Αρχείον Πόντου.

Αρνί μου, το κάλλος σου όποιος βλέπει, πώς να μην τρελλαθεί;

Φωτιά να είναι καίγεται, γκρεμός να είναι σκοτώνεται.

Από την γιαγιά μου το είχα ακούσει στην κάτωθι παραλλαγή του δευτέρου στίχου, «…πῶς νά μή ρούζ’ σά κρέββατα κι άλλο να μή λαροῦται.  Δηλαδή, πώς να μην πέσει στα κρεβάτια άρρωστος κι άλλο να μην μπορέσει να γίνει καλά. 

Τ’ ὀμμάτα σ’ ἀς σόν οὐρανόν ...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας. Αρχείον Πόντου. 

"Τα μάτια σου από τον ουρανό, αστράκια κατεβάζουν,

Πόσες καρδούλες έκαψες και πόσες αναστενάζουν".

Με αυτό το δίστιχο ο νέος από την μια υμνεί την ομορφιά της καλής του, της οποίας τα μάτια  είναι τόσο όμορφα που ακόμη και τα άστρα του ουρανού κατεβαίνουν για να δουν την λάμψη τους κι από την άλλη εκδηλώνει την αδυναμία του, λέγοντας της ουσιαστικά πως καρδιοχτυπά για αυτήν.

Τήν κάλτζα σ’ ὁντάν ἔπλεκες

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας. Αρχείον Πόντου. 

Με αυτό το λυπημένο δίστιχο, ο πονεμένος νέος εκφράζει την απορία στην νέα που αγαπά για την μη κόσμια συμπεριφορά της. Χαρακτηριστικά της λέγει: «Την κάλτσα σου όταν έπλεκες, εδώ κι εκεί κοιτούσες, Τι ήταν αυτό το τσαλίμι που έκανες (και σηκώθηκες) κι έφυγες;

Καθότι οι νεαρές Πόντιες μόνον για  ξενοκοιτάγματα τους δεν φημίζονταν, πιθανολογούμε πως η στάση της νέας στόχο είχε να υπενθυμίσει στον αγαπημένο της πως κι αυτή μπορεί εξίσου καλά με αυτόν να κρυφοκοιτάζει άλλους κι αν θέλει να τα πάνε να καλά, να αφήσει ο κύριος αυτά που γνώριζε, να μαζευτεί στα της αγάπης τους και να πάει να τη ζητήσει.

Ακριτικό Πόντου: Ὁ Κωσταντῆς ἐρωτοτροπεῖ

Περιληπτική απόδοση: Στο χωριό γίνεται γάμος και η Ελένη απουσιάζει. Την προτρέπουν να φορέσει τα μαύρα της και να παρευρεθεί κι αυτή. Τα μαύρα θα κρύψουν την ωραιότητα της και αφαιρέσουν της ομορφιάς της. Έτσι το κακό που θα προκαλέσει θα ναι μικρότερο. Η Ελένη περιγελά τη νουθεσία γιατί κανένα μαύρο δεν μπορεί να κρύψει την αληθινή ομορφιά της που βρίσκεται στα μάτια της. Φοράει σαλβάρι φτιαγμένο από λονδρέζικο (Αγγλικό) ύφασμα γούνα από κουνάβι, καλοκεντημένο πουκάμισο και μανίκια φερμένα από την Αλεξάνδρεια. Το ντύσιμο της συμπληρώνει με τα χαρίσματα του ουρανού, ήλιο βάζει στο πρόσωπο και λάμπει, φεγγάρι βάζει καρφίτσα στην καρδιά και κάτασπρο αστέρι ανάμεσα στα φρύδια. Πηγαίνει στο χορό και ξεκινά να τραγουδά, αναρωτώμενη τι άραγε θα ταίριαζε σε αυτήν να τραγουδήσει; Την βλέπουν οι αρραβωνιασμένοι και επιστρέφουν τα σημάδια του αρραβώνα. Την βλέπουν οι παντρεμένοι και χωρίζουν (ας το πούμε κόσμια γιατί το "κρεμίζνε" είναι ολίγον βαρύ) τις γυναίκες τους. Την βλέπει και ο Κωνσταντής και πέφτει και λιγοθυμά. Στην Μαρούλα την αρραβωνιαστικιά του απευθύνεται και της λέγει να φύγει. Αξιοπρόσεκτο πως δεν διώχνει απλά τη Μαρούλα μα για να μην μπορέσει κανείς να τον κατηγορήσει για αθέτηση λόγου αλλά και να ψέξει την τιμή της Μαρούλας δηλώνει πως δεν την άγγιξε ποτέ του.

Ποικίλα άσματα του χωριού Σταυρίν

Δημήτρης Παπαδόπουλος.
Αρχείον Πόντου

Τα μάγ’λα σ’ ολοκόκκινα ...

Τα μάγουλα σου ολοκόκκινα, χαρά σε αυτόν που θα σε φιλήσει,

Χαρά σε αυτόν που σε έχει μπροστά του κι ως να ξημερώσει σε κοιτά.

Στη ζιπούνα σου να γίνω...

Στη ζιπούνα σου να γίνω κουμπί μαλαματένιο,

στο λαιμό σου να τυλιχτώ, το μαργαριταρένιο.

Πόντος ο ειδυλλιακός. Τ’ ὀμμάτα μ’ ἀραεύ’νε σε ...

Όμορφο δίστιχο από την Κρώμνη όπου ο νέος εκδηλώνει την λύπη του για την έλλειψη της αγαπημένης του. Τα ματιά του καθώς λέγει, τη γυρεύουν και η ψυχή του την πεθύμησε. Παρακαλά το Θεό να βρεθεί στον τόπο που αυτή κοιμάται.