Της απάρνησης.

Άλλη φορά από το σπίτι σου δεν έρχομαι, από την αυλή σου δεν περνάω, άλλη κοπέλα αγάπησα, εσένα θα σε "ξεπεράσω".

Τ’ οὐρανοῦ τά πετούμενα...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας.  Αρχείον Πόντου.

«Του ουρανού τα πετούμενα, του ουρανού τα πουλιά,

κάθησαν και ζωγράφισαν του ματιού σου τα στολίδια»,

λέγει ο νέος στην αγαπημένη του, υμνώντας την ομορφιά των ματιών της. 

Τριαντάφυλλον ἐφύτεψα ...

Ἀρνί μ’, τά κάλλα σ’ πού ἐλέπ’ ...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας.  Αρχείον Πόντου.

Αρνί μου, το κάλλος σου όποιος βλέπει, πώς να μην τρελλαθεί;

Φωτιά να είναι καίγεται, γκρεμός να είναι σκοτώνεται.

Από την γιαγιά μου το είχα ακούσει στην κάτωθι παραλλαγή του δευτέρου στίχου, «…πῶς νά μή ρούζ’ σά κρέββατα κι άλλο να μή λαροῦται.  Δηλαδή, πώς να μην πέσει στα κρεβάτια άρρωστος κι άλλο να μην μπορέσει να γίνει καλά. 

Τ’ ὀμμάτα σ’ ἀς σόν οὐρανόν ...

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας. Αρχείον Πόντου. 

"Τα μάτια σου από τον ουρανό, αστράκια κατεβάζουν,

Πόσες καρδούλες έκαψες και πόσες αναστενάζουν".

Με αυτό το δίστιχο ο νέος από την μια υμνεί την ομορφιά της καλής του, της οποίας τα μάτια  είναι τόσο όμορφα που ακόμη και τα άστρα του ουρανού κατεβαίνουν για να δουν την λάμψη τους κι από την άλλη εκδηλώνει την αδυναμία του, λέγοντας της ουσιαστικά πως καρδιοχτυπά για αυτήν.

Τήν κάλτζα σ’ ὁντάν ἔπλεκες

Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος. Τραγούδια Ίμερας. Αρχείον Πόντου. 

Με αυτό το λυπημένο δίστιχο, ο πονεμένος νέος εκφράζει την απορία στην νέα που αγαπά για την μη κόσμια συμπεριφορά της. Χαρακτηριστικά της λέγει: «Την κάλτσα σου όταν έπλεκες, εδώ κι εκεί κοιτούσες, Τι ήταν αυτό το τσαλίμι που έκανες (και σηκώθηκες) κι έφυγες;

Καθότι οι νεαρές Πόντιες μόνον για  ξενοκοιτάγματα τους δεν φημίζονταν, πιθανολογούμε πως η στάση της νέας στόχο είχε να υπενθυμίσει στον αγαπημένο της πως κι αυτή μπορεί εξίσου καλά με αυτόν να κρυφοκοιτάζει άλλους κι αν θέλει να τα πάνε να καλά, να αφήσει ο κύριος αυτά που γνώριζε, να μαζευτεί στα της αγάπης τους και να πάει να τη ζητήσει.

Πόντος ο ειδυλλιακός. Τ’ ὀμμάτα μ’ ἀραεύ’νε σε ...

Όμορφο δίστιχο από την Κρώμνη όπου ο νέος εκδηλώνει την λύπη του για την έλλειψη της αγαπημένης του. Τα ματιά του καθώς λέγει, τη γυρεύουν και η ψυχή του την πεθύμησε. Παρακαλά το Θεό να βρεθεί στον τόπο που αυτή κοιμάται.

Μοιρολόγι σέ νεόνυφη

Μοιρολόγι σέ νεόνυφη:
Νυφίτσα μ’, Ἄδανας πουμπάκ’ ...

Ένα συγκλονιστικό μοιρολόι από την Κρώμνη που κατέγραψε η Δέσποινα Φωστηροπούλου κι αποτελεί ένα μικρό διαμάντι της όλης κουλτούρας μας. Σε αυτό θρηνείται νιόνυφη που ακόμα τα άσπρα της δε λέρωσε...

Συγκλονιστική η περιγραφή του Άδη και των κατοικούντων εκεί...Θα μπορούσε να ήταν ο θρήνος του Ορφέα στην Ευρυδίκη ή ο σπαραγμός της Δήμητρας όταν ένοιωσε την απουσία της Περσεφόνης. Πανέμορφο από κάθε άποψη.

Τ’ ἀρνόπομ’ κεῖται ἄρρωστον

Πόντος ο ειδυλλιακός. Τ’ ἀρνόπομ’ κεῖται ἄρρωστον

Τρυφερό δίστιχο από την Κρώνμη. Σε αυτό ο νέος μαθαίνοντας πως η καλή του είναι άρρωστη, παρακαλά το Θεό, να μην του την πάρει, χαρίζοντας της τα μισά του χρόνια.

Μετάφραση: Το αρνάκι μου ξαπλώνει άρρωστο κι εγώ τραβώ τους πόνους. Θεέ μου να κόψεις και να δώσεις σε αυτό, τα δικά μου μισά χρόνια.

Τ’ ἀρνίμ ὁντές ἐπέθανεν

Πόντος ο ειδυλλιακός. Τ’ ἀρνίμ ὁντές ἐπέθανεν ...

Πανέμορφο κι άκρως ευαίσθητο δίστιχο από την περιοχή της Κρώμνης, όπου θρηνείται ο θάνατος της αγαπημένης.

Μετάφραση: Το αρνί μου όταν πέθανε, στα χέρια του κρατούσε μήλα. Την κλαίν τ αστέρια του ουρανού και του δέντρου τα φύλλα.

Τερῶ τερῶ ὁλὀερα...

Πόντος ο ειδυλλιακός. Τερῶ τερῶ ὁλὀερα...

Σε αυτό το δίστιχο ο νέος εκδηλώνει τη στεναχώρια του για την έλλειψη της νέας που αγαπά. Προφανώς περνώντας από τη γειτονιά της για να την δει δεν το κατάφερε και με το τραγούδι της λέγει πως αυτό του στοίχισε, μέχρις δακρύων, συναισθηματικά.

Πόντος ο ειδυλλιακός. Ἐσύ μικρέσσα τράνυνον ...

Πόντος ο ειδυλλιακός. Ἐσύ μικρέσσα τράνυνον ...

Δίστιχο της περιοχής Ίμερας και Κρώμνης με το οποίο ο νεαρός δίνει υπόσχεση αγάπης στην νέα που τον ενδιαφέρει. Και μιας και δεν έχουν την κατάλληλη ηλικία, της λέγει να περιμένουν μέχρι εκείνη την ώρα. Μάλιστα της τονίζει πως γι αυτόν είναι πολύ σημαντικό γεγονός κι όχι κάτι εφήμερο γι αυτό κι έχει κάνει όρκο σχετικό, στην ίδια την Παναγία.

"Τρυγόνα μ’ εἶσαι ἔμορφος..."

Ελεύθερη μετάφραση: Τρυγόνα μου είσαι όμορφη, (μα) ακόμα δέκα χρόνων. Μεγάλωσε και θα σε παντρευτώ, είσαι ακόμη μικρή.

Ἄσματα και δίστιχα Ἴμερας και Κρώμνης

Δέσποινα Φωστηροπούλου

Ἀρχείον Πόντου

‘Σ σόν οὐρανόν κρεμάεται...

Από τον ουρανό κρέμεται ασημένια ζυγαριά

Εκεί ζυγίζουν τις όμορφες με το μαργαριτάρι.

Ἄσματα και δίστιχα Ἴμερας και Κρώμνης

Δέσποινα Φωστηροπούλου

Ἀρχείον Πόντου

Κορτζόπον δωδεκάχρονον...

Ἄσματα και δίστιχα Ἴμερας και Κρώμνης

Δέσποινα Φωστηροπούλου

Ἀρχείον Πόντου

Κορτζόπον, εἶσαι ἔμορφον...

Ελεύθερη μετάφραση: Κοριτσάκι είσαι όμορφο, χαρά σε αυτόν που σε συναντά, χαρά σε αυτόν που σε βρίσκει μοναχό, σε φιλά και σε χορταίνει.

Ἄσματα και δίστιχα Ἴμερας και Κρώμνης

Δέσποινα Φωστηροπούλου

Ἀρχείον Πόντου

Εἶδα τ’ ὀμμἀτα σ’

Μετάφραση: Είδα τα μάτια σου, τα είδα, τα είδα δακρυσμένα

Φοβάμαι πως σε χτύπησε η μάνα σου για μένα.

Ἄσματα και δίστιχα Ἴμερας και Κρώμνης

Δέσποινα Φωστηροπούλου

Ἀρχείον Πόντου